De ontwikkeling van het gebit bij kinderen

Functie van het gebit

De belangrijkste functie van het menselijk gebit is het (voor)verwerken van voedsel. Daarnaast is het essentieel voor ons spraakvermogen. Natuurlijk mogen we het cosmetische aspect niet vergeten.

Ontwikkeling van het kindergebit tijdens zwangerschap

De ontwikkeling van het melkgebit bij een baby die zich nog in de buik van de moeder bevindt, gaat razendsnel. Die begint namelijk al tijdens de zesde week van de zwangerschap. De vorming van de tand start bij het glazuur van de snijrand. Dat gebeurt in een bijzonder deel van de kaak (de lamina dentalis) van het ongeboren kind. Hierna wordt de tand steeds verder opgebouwd richting de wortel. Een zwangerschap is daarom absoluut van invloed op de ontwikkeling van het melkgebit.

Hieronder vindt u een Nederlands gesproken animatie waarin wordt uitgelegd uit welke verschillende weefsels een tand of kies ontstaat in het embryo. In sommige gevallen is door ziekte en erfelijke oorzaken het glazuur op de kiezen minder goed aangelegd. Dan ontstaan zogenaamde kaaskiezen, die extra kwetsbaar zijn voor tandbederf zoals gaatjes en slijtage.

Vitamines tijdens de zwangerschap?

Welke vitaminen en mineralen zijn tijdens de zwangerschap van extra belang met het oog op een gezond toekomstig gebit? Zwangere vrouwen krijgen het advies het mineraal calcium in bepaalde hoeveelheden in te nemen. Calcium zorgt voor stevigheid van botten en het gebit. Niet alleen van de moeder, maar ook van het ongeboren kind. U vindt dit mineraal in melkproducten, melk, kaas, groenten, peulvruchten en noten.

Ook de inname van (extra) vitamine D wordt tijdens de zwangerschap aangeraden. Deze vitamine stimuleert de opname van calcium door het lichaam. Na de geboorte blijft vitamine D van groot belang voor voldoende kalkopname en de opbouw van sterke botten en tanden. Vitamine D zit vooral in vette vis zoals zalm, makreel en haring. In vlees en eieren vindt u naar verhouding minder vitamine D.

Na de geboorte zijn alle melktanden en kiezen en een gedeelte van het blijvende gebit onder het tandvlees in het kaakbot aanwezig. De ontwikkeling van het gebit is op dat moment dan ook al volop in gang gezet.

Lees meer over de verzorging van het kindergebit en het wisselen in het complete artikel over het (melk)gebit. 

Doorkomen eerste tandjes

Wanneer er tandjes doorkomen wordt er door het kindje vaak gekwijld, kauwen ze op hun vingers en stoppen ze van alles in hun mond om op te kauwen. Veel kwaaltjes (rode uitslag op de billen, rood wangetje, verhoging, huilerig) worden gerelateerd aan het doorkomen van tanden. Een echt verband is echter wetenschappelijk nooit aangetoond.
...

Het blijvende gebit

Een volwassen of blijvend gebit telt 32 tanden en kiezen (elementen). Deze elementen zijn gelijk verdeeld over de boven- en onderkaak. Per kaak bevat het blijvende gebit dus 16 elementen. De 32 gebitselementen in het blijvende gebit zijn inclusief vier verstandskiezen. Telt u deze niet mee, dan heeft een volwassen persoon 28 tanden en kiezen in totaal.

Door beweging van de mond breken de eerste blijvende kiezen achter de melkkiezen door en komen melktanden los te staan. De meeste kinderen merken niets van het doorbreken van de nieuwe blijvende kiezen. Deze kiezen zijn in deze periode echter wel, net als melkelementen, kwetsbaar voor het ontstaan van tandbederf.

De blijvende elementen hebben bij doorbraak al hun definitieve vorm en formaat en breken vaak scheef in de kaak door. Ze lijken relatief groot. Dat komt omdat de groeispurt op dat moment nog niet is begonnen. Meestal lost de scheefstand vanzelf op, zodra de kaken gaan groeien. Soms breken de blijvende tanden net achter de melktanden door en ontstaat er een dubbele rij tanden. Dat maakt het schoon houden van de tanden lastig. Ook dit probleem lost zich meestal vanzelf op. In een enkel geval moet de tandarts de melktanden trekken.

Naast het wisselen van melktanden voor blijvende tanden, breken achter het melkgebit acht nieuwe grote kiezen en eventueel vier verstandskiezen door. Het wisselen is meestal voltooid op 13- of 14-jarige leeftijd. Een blijvend gebit is echter pas compleet na doorbraak van de verstandskiezen. Dat gebeurt gemiddeld wanneer iemand tussen de 18 en 24 jaar oud is. Soms breken de verstandskiezen helemaal niet door of zijn ze niet aangelegd (agenetisch). 

Hieronder is te zien hoe de kiemen van de blijvende tanden (in het rood) achter de melktanden liggen.

Zoek de verschillen tussen een melkgebit en een blijvend gebit

Valt het u op dat het blijvende gebit geler van kleur is dan het melkgebit? Dat klopt. Het glazuur van het blijvende gebit is uit vrij netjes evenwijdig liggende kristallen opgebouwd. Vanwege lichtinval kan het gele tandbeen (dentine) doorschemeren. De kristallen van het glazuur van het melkgebit liggen minder netjes naast elkaar, wat het glazuur minder doorzichtig maakt...

Het blijvende gebit

Een volwassen of blijvend gebit telt 32 tanden en kiezen (elementen). Deze elementen zijn gelijk verdeeld over de boven- en onderkaak. Per kaak bevat het blijvende gebit dus 16 elementen. De 32 gebitselementen in het blijvende gebit zijn inclusief vier verstandskiezen. Telt u deze niet mee, dan heeft een volwassen persoon 28 tanden en kiezen in totaal.

Door beweging van de mond breken de eerste blijvende kiezen achter de melkkiezen door en komen melktanden los te staan. De meeste kinderen merken niets van het doorbreken van de nieuwe blijvende kiezen. Deze kiezen zijn in deze periode echter wel, net als melkelementen, kwetsbaar voor het ontstaan van tandbederf.

De blijvende elementen hebben bij doorbraak al hun definitieve vorm en formaat en breken vaak scheef in de kaak door. Ze lijken relatief groot. Dat komt omdat de groeispurt op dat moment nog niet is begonnen. Meestal lost de scheefstand vanzelf op, zodra de kaken gaan groeien. Soms breken de blijvende tanden net achter de melktanden door en ontstaat er een dubbele rij tanden. Dat maakt het schoon houden van de tanden lastig. Ook dit probleem lost zich meestal vanzelf op. In een enkel geval moet de tandarts de melktanden trekken.

Naast het wisselen van melktanden voor blijvende tanden, breken achter het melkgebit acht nieuwe grote kiezen en eventueel vier verstandskiezen door. Het wisselen is meestal voltooid op 13- of 14-jarige leeftijd. Een blijvend gebit is echter pas compleet na doorbraak van de verstandskiezen. Dat gebeurt gemiddeld wanneer iemand tussen de 18 en 24 jaar oud is. Soms breken de verstandskiezen helemaal niet door of zijn ze niet aangelegd (agenetisch). 

Hieronder is te zien hoe de kiemen van de blijvende tanden (in het rood) achter de melktanden liggen.